Święto Najświętszej Maryi Panny Różańcowej

Październik w tradycji Kościoła katolickiego poświęcony jest modlitwie różańcowej. Na 7 października przypada święto Najświętszej Maryi Panny Różańcowej

Październik w tradycji Kościoła katolickiego poświęcony jest modlitwie różańcowej. Na 7 października przypada święto Najświętszej Maryi Panny Różańcowej, które częściej nazywane jest świętem Matki Boskiej Różańcowej. Kult Bożej Rodzicielki od wieków był silnie rozpowszechniony zarówno w kulturze elit jak i wśród chłopów. Świadczy o nim wiele zwyczajów, które przez wieki na trwałe wpisało się w oficjalną obrzędowość Kościoła. Znaczniejsze święta przez lud obchodzone były nadzwyczaj uroczyście, niekiedy poprzedzała je wigilia lub post[1]. O szczególnym kulcie Maryi w Polsce świadczy fakt istnienia tu ponad siedmiuset sanktuariów, a liczne kapliczki i figury, które można spotkać przy drogach lub zagrodach; budowane niekiedy jako wota lub umiejscawiane w ścianach domów trwale wpisały się już w krajobraz polskiej wsi[2].

Według tradycji początki modlitwy różańcowej przypisuje się św. Dominikowi[3], który z rąk Matki Boskiej miał otrzymać różaniec, który w przedstawieniach ikonograficznych stał się jednym z jego atrybutów[4]. Sama Maryja przedstawiana była niekiedy wraz ze św. Dominikiem[5]. Właściwe początki tego święta związane są z osobą bł. Alana de la Roche, który założył pierwsze bractwo różańcowe[6]. Rozpowszechnienie święta związane było ze zwycięstwem koalicji państw chrześcijańskich – Ligi Świętej nad Turkami w bitwie morskiej pod Lepanto w Zatoce Korynckiej, która miała miejsce w 1571 roku. Sukces przypisano wstawiennictwu Maryi, do której kierowano modlitwę różańcową. Na pamiątkę papież Pius V, który doznał wizji przedstawiającej pomyślny dla chrześcijan przebieg walki, ustanowił 7 października święto Najświętszej Maryi Panny Zwycięskiej, a jego następca Grzegorz XIII przemianował je na Matki Boskiej Różańcowej[7].

W Polsce odległą tradycję mają bractwa różańcowe. Już od XVII wieku funkcjonowały one także w wielu wiejskich parafiach regionu radomskiego. Również współcześnie działa wiele kółek różańcowych, które zrzeszają zazwyczaj kobiety zainteresowane rozwojem duchowym. Żadna z chałup chłopskich nie mogła obyć się bez wizerunku lub figury Maryi, w tym także przedstawianej z różańcem. Przykłady sztuki tego typu znajdują się w zbiorach naszego Muzeum.