Zamknij

Ceramika ludowa

Ceramika ludowa

Garncarstwo to jedno z najwcześniejszych rzemiosł. Uprawiane było głównie przez mężczyzn, dla szerszego kręgu odbiorców, i występowało powszechnie jako wytwórczość wyspecjalizowana, oparta na tradycjach rzemiosła cechowego.

Garncarzy ceniono, a ze względu na pracę z ogniem, tajemniczym i niebezpiecznym żywiołem, oraz zdolność podporządkowania go sobie, budzili nie tylko szacunek, ale i lęk. Umiejętności formowania naczyń, zdobienia i wypalania przekazywane były najczęściej w rodzinie, z pokolenia na pokolenie. Był to trudny zawód, wymagający dużej wiedzy na temat różnych rodzajów gliny, jej właściwości czy działania ognia podczas wypalania naczyń.

Podstawowym surowcem garncarskim jest glina – ta przeznaczona do toczenia musiała być jednorodna, bez grudek i zanieczyszczeń. W zależności od miejsca wydobycia oraz jej składu chemicznego i fizycznego miała ona różne barwy – od żółtej, przez czerwoną, do brunatnej, mogła też być szara. Wokół Radomia występują gliny jasne, z dużą domieszką wapnia, które po wypaleniu dają kolor żółtawokremowy, bladoróżowy czy prawie biały. Po przygotowaniu gliny można było formować naczynia. Początkowo lepiono je z wałeczków lub wygniatano z niewielkiego kawałka gliny, a z czasem pojawiły się koła garncarskie – najpierw jednotarczowe, które wpędzano w ruch ręcznie, a później dwutarczowe napędzane nogą. Garncarz nadawał kształt swoim wyrobom za pomocą dłoni i drewnianego nożyka. Po wytoczeniu, w zależności od rodzaju naczynia, np. przyklejał ucho czy formował dziubek. Z tradycyjnych naczyń wyrabiano głównie dzbany, garnki, misy, formy do pieczenia ciasta, makutry, maselnice, dwojaki, durszlaki, miodowniki, butle. Zdobiono je różnymi wzorami – popularne było rytowanie za pomocą specjalnego grzebyka, malowanie białą lub brązową glinką oraz odciskanie stempelkami. Gotowe odstawiano do wyschnięcia. Wypalać można było wyschnięte wyroby od razu (powstawał wtedy tzw. biskwit) lub najpierw pokryć je glazurą, którą najczęściej przygotowywano z metalicznego ołowiu, zabarwianego np. tlenkiem miedzi na zielono, tlenkiem kobaltu na niebiesko, tlenkiem żelaza na brązowo. Wypalanie trwało kilkanaście godzin, a jego umiejętność była wśród garncarzy często wyżej ceniona niż zdolność toczenia i zdobienia.

Garncarstwu zawsze towarzyszyła rzeźba w glinie. Garncarze wykonywali zabawki – gwizdki, skarbonki, figurki zwierząt i ptaków, które razem z naczyniami toczonymi sprzedawali na targach i jarmarkach. Produkowali też zdobione kropielniczki na święconą wodę i płaskie kapliczki do zawieszania na ścianie. Rzadziej lepili statuetki świętych lub figurki Matki Boskiej, które późniejsi nabywcy stawiali w domowych „świętych kątach”. Do rzeźb używali przeważnie tej samej gliny, co do naczyń. Wykonywali je przeważnie zimą, ponieważ wówczas mieli więcej czasu, a tworzenie rzeźb jest bardzo pracochłonne.

Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego 2014-2020

×

Drogi Użytkowniku!

Administratorem Twoich danych jest Muzeum Wsi Radomskiej z siedzibą przy ulicy Szydłowieckiej 30 w Radomiu, zarejestrowanym w Rejestrze Instytucji Kultury prowadzonym przez Samorząd Województwa Mazowieckiego pod numerem RIK/21/99 NIP 796-007-85-07.   Nasz e-mail to  muzeumwsi@muzeum-radom.pl, a numer telefonu 48 332 92 81. Z Inspektorem Ochrony Danych (IOD) skontaktujesz się mailem iod@rodo-radom.pl

Co do zasady Twoje dane zbieramy wyłącznie w celach związanych ze statutowymi zadaniami MUZEUM. Przetwarzamy Twoje dane zgodnie z prawem: w przypadku gdy przetwarzanie jest niezbędne do wypełnienia obowiązku prawnego ciążącego na nas jako administratorze, wykonania umowy oraz gdy przetwarzanie jest niezbędne do wykonania zadania realizowanego w interesie publicznym. Zawsze prosimy Cię o podanie tylko takiego zakresu danych, jaki jest niezbędny do realizacji naszych celów:

gromadzenie zabytków w statutowo określonym zakresie; katalogowanie i naukowe opracowywanie zgromadzonych zbiorów; przechowywanie gromadzonych zabytków, w warunkach zapewniających im właściwy stan zachowania i bezpieczeństwo, oraz magazynowanie ich w sposób dostępny do celów naukowych; zabezpieczanie i konserwację zbiorów oraz, w miarę możliwości, zabezpieczanie zabytków archeologicznych nieruchomych oraz innych nieruchomych obiektów kultury materialnej i przyrody; urządzanie wystaw stałych i czasowych; organizowanie badań i ekspedycji naukowych, w tym archeologicznych; prowadzenie działalności edukacyjnej; popieranie i prowadzenie działalności artystycznej i upowszechniającej kulturę; udostępnianie zbiorów do celów edukacyjnych i naukowych; zapewnianie właściwych warunków zwiedzania oraz korzystania ze zbiorów i zgromadzonych informacji; prowadzenie działalności wydawniczej, prowadzenie strony www, w tym zakresie serwisów, które poprawiają jakość naszej pracy i poziom oferowanych usług.  

W trosce o bezpieczeństwo zasobów Muzeum informujemy Cię, że będziemy monitorować siedzibę Muzeum z poszanowaniem Twojej ochrony do prywatności. W tym wypadku będziemy działać w oparciu o przepisy prawa i w celu wykonania zadania realizowanego w interesie publicznym.

Nie będziemy przekazywać Twoich danych poza Polskę, ale możemy udostępnić je podmiotom, które wspierają nas wypełnianiu naszych zadań. Działamy w tym przypadku w celu wypełnienia obowiązków prawnych, które na nas spoczywają oraz w związku z wykonaniem zadań realizowanych w interesie publicznym.

Twoje dane będziemy przetwarzać w oparciu o przepisy prawa obowiązujące w naszym kraju, tak długo, jak przetwarzanie jest  niezbędne do wypełnienia obowiązku prawnego ciążącego na nas jako administratorze; także w związku z realizacją zadań publicznych oraz do momentu ustania przetwarzania w celach planowania związanego z organizacją funkcjonowania Muzeum.

Przysługuje Ci prawo do żądania dostępu do swoich danych osobowych, ich sprostowania, ograniczenia przetwarzania oraz, w zależności od podstawy przetwarzania danych osobowych, także prawo do wniesienia sprzeciwu wobec ich przetwarzania oraz prawo do ich przenoszenia i usunięcia.

Jeżeli przetwarzanie danych odbywa się na podstawie zgody, masz prawo do cofnięcia tej zgody w dowolnym momencie, jednak bez wpływu na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie zgody przed jej cofnięciem.

Przysługuje Ci również prawo wniesienia skargi do organu nadzorczego, którym jest Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych, ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa, gdy uznasz, że przetwarzanie Twoich danych osobowych narusza przepisy prawa.

Podanie danych osobowych jest obligatoryjne w oparciu o przepisy prawa; w pozostałym zakresie dobrowolne, ale odmowa ich podania może uniemożliwić podjęcie współpracy, realizację umowy czy usługi.

Szczegółowe zasady ochrony Twojej prywatności znajdują się w naszej Polityce Prywatności i Polityce Cookies.

Administrator Danych Osobowych .