Chałupa "biedniacza" z Bartodziejów

Chałupa ta jest przykładem jednego z najprostszych układów rozplanowania wnętrza. Układ sień – izba był formą, od której powstawały wszystkie późniejsze. Najubożsi mieszkańcy wsi takie rozwiązania stosowali jeszcze nawet do poł. XX w. Budynek ma ściany złożone z bali w konstrukcji węgłowej. Przykrywa go czterospadowy dach pokryty strzechą.

Obiekt pełnił pierwotnie funkcję spichlerza, który składał się z dwóch komór, stryszku oraz piwnicy. Na początku XX w. przerobiono go na mieszkanie, dobudowując urządzenia kuchenne i grzewcze: trzon kuchenny, piec chlebowy, piec grzewczy. Zamontowano też nad kuchnią kapę, która miała odprowadzać opary gotujących się potraw i dym z polan wygarnianych z pieca chlebowego. Wnętrze zaaranżowane jest na dom wiejskiej wyrobnicy, zielarki z przełomu XIX i XX w. Bielona izba wyposażona jest tylko w niezbędne sprzęty: wyrko do spania, dwa krzesła, ławy, kufer na odzież, półkę z naczyniami. Na piecu ustawiono garnki i saganki do gotowania. Nad wyrkiem wiszą obrazy o tematyce religijnej, a na stole pod oknem urządzono „święty kąt”. Ozdobą chałupy jest wiszący pod powałą pająk tarczowy. W sieni, pełniącej też funkcję magazynową, znaj dują się drobne naczynia zasobowe – kosze, kazubki; narzędzie do pracy w ogródku – motyki, gracki oraz przy rządy do obróbki lnu – pałki i międlice. O zawodzie mieszkanki chałupy świadczą rozwieszone wszędzie suszące się zioła.

W skład zagrody z Bartodziejów wchodzą:

• Chałupa „biedniacza” z Bartodziejów z II poł. XIX w.
• Kurnik z Kociołek z pocz. XX w.