Wernisaż – spotkanie z pamięcią i historią
Wernisaż wystawy „Z Kresów południowo-wschodnich na ziemię radomską”, który odbył się 25 kwietnia 2025 roku w Spichlerzu z Wilkowa na terenie Muzeum Wsi Radomskiej, stał się wyjątkowym wydarzeniem łączącym pokolenia i budzącym żywe emocje. Zgromadził liczne grono gości – potomków Kresowian, pasjonatów historii lokalnej oraz przedstawicieli instytucji publicznych i środowisk kresowych.
Uroczystość zaszczycił swoją obecnością Pan Patryk Fajdek, Wicewojewoda Mazowiecki, który w swoim wystąpieniu podkreślił znaczenie pielęgnowania pamięci o przeszłości oraz wkład społeczności kresowej w odbudowę i rozwój powojennego regionu radomskiego.
Gości powitali: Ilona Jaroszek, Dyrektor Muzeum Wsi Radomskiej, Przemysław Bednarczyk, kierownik Działu Kultury Wsi, oraz Marcin Stańczuk, kurator wystawy. W swoich wystąpieniach zwrócili uwagę na wartość dokumentowania historii poprzez indywidualne losy ludzi, którzy – często z przymusu – opuścili rodzinne strony i na nowo budowali swoje życie na ziemi radomskiej.
W szczególnym momencie wernisażu miało miejsce uroczyste wręczenie wysokiego odznaczenia kuratorowi wystawy, Marcinowi Stańczukowi, przez pana Krzysztofa Basińskiego, prezesa Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich. Wyróżnienie to zostało przyznane za wybitny wkład w dokumentowanie i popularyzację historii Kresów oraz za ogromne zaangażowanie i wrażliwość, z jaką została przygotowana prezentowana ekspozycja.
Kuratorowi osobiście podziękował również Bogusław Stańczuk z Klubu Stowarzyszeniowego „Pamięć Kresów” w Radomiu – prywatnie ojciec autora wystawy. W kilku wzruszających słowach wyraził dumę i wdzięczność za pracę włożoną w przywracanie pamięci o kresowym dziedzictwie i losach ludzi, którym przyszło żyć na styku historii i polityki.
Na zakończenie wernisażu organizatorzy złożyli serdeczne podziękowania wszystkim gościom za ich obecność, wsparcie i współtworzenie pamięci o Kresach. Szczególne wyrazy uznania skierowano do rodzin Kresowian, których osobiste historie i przekazane pamiątki stworzyły żywą i poruszającą narrację ekspozycji.
Wystawa – opowieść o losach i tożsamości
Ekspozycja „Z Kresów południowo-wschodnich na ziemię radomską” ukazuje procesy migracyjne i osadnicze, które odegrały kluczową rolę w kształtowaniu społecznej i kulturowej tożsamości regionu radomskiego po II wojnie światowej. Choć Polacy osiedlali się na Kresach już od czasów średniowiecza, to właśnie XX wiek przyniósł najważniejsze zmiany – najpierw za sprawą polityki osadniczej II RP, a następnie w wyniku powojennych przesiedleń.
Po 1945 roku, wskutek zmiany granic państwowych, tysiące mieszkańców dawnych Kresów zostało zmuszonych do opuszczenia swoich domów. Wiele z tych rodzin znalazło nowy dom właśnie na ziemi radomskiej – zarówno w miastach, jak i na wsi. Ich losy, doświadczenia i kultura odegrały ogromną rolę w kształtowaniu życia społecznego, gospodarczego i kulturalnego tej części Mazowsza.
Pamiątki z przeszłości – świadectwa losów
Wystawa prezentuje unikatowe zbiory pamiątek pochodzące z Kresów południowo-wschodnich: rękopisy, fotografie, przedmioty codziennego użytku, ubrania i narzędzia. To właśnie one – często niewielkie i pozornie zwyczajne – stają się nośnikami pamięci, świadectwem dramatycznych wydarzeń i nadziei, które towarzyszyły przesiedleniom. Wiele z nich udostępniono publicznie po raz pierwszy.
Ekspozycja została przygotowana z myślą nie tylko o przedstawieniu faktów historycznych, lecz także o ukazaniu osobistych przeżyć i emocji. W jej ramach można również posłuchać relacji świadków historii – nagrań z opowieściami Kresowian i ich potomków, którzy podzielili się swoimi wspomnieniami o drodze z Kresów na Mazowsze.
Wystawa z przesłaniem – edukacja, refleksja, tożsamość
Ekspozycja ma nie tylko wartość historyczną, ale również głęboko edukacyjny i refleksyjny charakter. Pokazuje, jak decyzje polityczne i zmiany geopolityczne wpływały na losy zwykłych ludzi. Jest także świadectwem tego, jak pamięć o przeszłości kształtuje współczesną tożsamość mieszkańców regionu i jak ważna jest dla zrozumienia naszej wspólnej historii.
Zaproszenie do zwiedzania
Muzeum Wsi Radomskiej zaprasza do odwiedzenia wystawy „Z Kresów południowo-wschodnich na ziemię radomską”, która będzie dostępna dla zwiedzających do 31 października 2025 roku w Spichlerzu z Wilkowa. To poruszająca opowieść o ludziach, którzy – choć doświadczyli utraty domu – potrafili zbudować nowe życie i pozostawić trwały ślad w historii regionu.
Wystawie towarzyszy publikacja, dostępna w muzealnym sklepiku oraz online: Kup książkę
