W kościele z Wolanowa, na terenie Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu, od 2023 roku prezentowana jest wyjątkowa Radomska szopka – rozbudowywana co roku, tworzona wysiłkiem lokalnych rzeźbiarzy i twórców ludowych oraz pracowników Muzeum. Jej koncepcja opiera się na połączeniu tradycyjnej sceny bożonarodzeniowej z szerokim obrazem życia dawnych mieszkańców regionu. Dzięki temu ekspozycja, podobnie jak słynna szopka bernardyńska z Krakowa, ukazuje nie tylko wydarzenia biblijne, lecz także codzienność, obyczaje i krajobraz kulturowy Mazowsza.
Szopka została pokazana po raz pierwszy w 2023 roku i wówczas obejmowała klasyczne elementy bożonarodzeniowej ikonografii: Świętą Rodzinę, Trzech Króli, aniołów, pastuszków oraz towarzyszące im zwierzęta. Figury te wykonali znani radomscy rzeźbiarze: Jacek Pożyczka, Adam Sobień i Józef Kondeja. Była to tradycyjna, skromna, ale bardzo staranna kompozycja, stanowiąca punkt wyjścia do późniejszych rozbudów.
Rok później, w 2024, ekspozycja nabrała nowego charakteru dzięki wprowadzeniu scen rodzajowych – przedstawień ukazujących życie codzienne dawnej wsi. Wśród rzeźb z gliny pojawiły się prace Jarosława Rodaka, Radosława Koniarza i Tomasza Skiby, ukazujące m.in. młockę cepami, zakochaną parę, kobietę z kądzielą, kobietę z kołyską, sceny orki i symboliczne ujęcia „Wojny” oraz „Śmierci”. Równolegle twórcy drewnianych rzeźb – Janusz Ostrowski, Jacek Pożyczka i Andrzej Sławiński – wzbogacili szopkę o pełne życia przedstawienia tańczących par, wiejskiej kapeli, kosiarza czy siewcy. Klimat ekspozycji dopełniły słomiane anioły i gwiazdy wykonane przez pracownice muzeum oraz anioł z gliny autorstwa Kingi Szewczyk. Całość umieszczono na tle stajenki przygotowanej przez Grzegorza Wojtysiaka oraz wiklinowych ekranów wyplecionych przez Wiesława Chołuja i Grzegorza Gordata, uzupełnionych adwentowym wieńcem stworzonym przez księdza Katarzynę Rudkowską.
Rok 2025 przynosi kolejną odsłonę rozwoju szopki, która nabiera coraz bardziej lokalnego, radomskiego charakteru. Szczególne miejsce zajmą w niej płaskorzeźby wykonane przez radomskiego rzeźbiarza Marcina Lutkę, przedstawiające trzy najważniejsze kościoły miasta: Katedrę pw. Opieki Najświętszej Maryi Panny, kościół oo. Bernardynów oraz kościół św. Jana Chrzciciela. Jacek Pożyczka przygotowuje natomiast płaskorzeźbę Resursy Obywatelskiej – jednego z najbardziej rozpoznawalnych zabytków Radomia. O mazowiecki pejzaż zadba Andrzej Zieliński z Kozienic, tworząc płaskorzeźby wierzb, wiatraka oraz bocianów, symboli charakterystycznych dla regionu. Delikatności i lekkości całej kompozycji dodadzą finezyjne koronki w kształcie gwiazd i słońc, a także przestrzenne gwiazdy na czubki choinek, wykonane przez twórczynię ludową Władysławę Barbarę Drachal. Wszystkie nowe elementy zostaną zawieszone na wiklinowych ekranach przygotowanych przez Wiesława Chołuja z Lucimi.
Radomska szopka, dzięki pracy wielu twórców i stopniowemu wzbogacaniu jej o nowe elementy, stała się nie tylko sceną bożonarodzeniową, lecz także opowieścią o kulturze, tradycjach i sztuce ludowej regionu. Ukazuje bogactwo lokalnych technik – od rzeźby w drewnie, przez glinę, po plecionkarstwo i koronkarstwo – a jednocześnie łączy to, co sakralne, z tym, co codzienne i bliskie mieszkańcom Mazowsza. Z roku na rok nabiera coraz bardziej wyjątkowego, radomskiego kolorytu, stając się jedną z najciekawszych współczesnych realizacji szopkarskich w Polsce.
Twórcy biorący udział w tworzeniu Radomskiej szopki
Rok 2023 – twórcy sceny bożonarodzeniowej
Jacek Pożyczka – Matka Boska, św. Józef, Dzieciątko Jezus, żłóbek, gwiazda betlejemska Adam Sobień – Trzej Królowie, anioły Józef Kondeja – pastuszkowie, owieczki, osioł, wół
Rok 2024 – twórcy scen rodzajowych i elementów dodatkowych
Rzeźba w glinie
Jarosław Rodak – „Zakochana para”, „Kobieta z kądzielą”, „Kobieta z kołyską” Radosław Koniarz – „Młocka z cepami”, „Śmierć” Tomasz Skiba – „Wojna”, „Orka”
Rzeźba w drewnie
Janusz Ostrowski – „Tańczący”, „Kapela” Jacek Pożyczka – „Siewca” Andrzej Sławiński – „Kosiarz”
Ozdoby słomiane, gliniane i architektura
Ewa Kubrycht – anioły ze słomy Justyna Zawisza – gwiazdy ze słomy Kinga Szewczyk – anioł z gliny Grzegorz Wojtysiak – wykonanie stajenki
Plecionkarstwo
Wiesław Chołuj – wiklinowe ekrany Grzegorz Gordat – wiklinowe ekrany
Inne
ks. Katarzyna Rudkowska – wieniec adwentowy
Rok 2025 – twórcy nowych elementów radomskich i mazowieckich
Rzeźba / płaskorzeźba w drewnie
Marcin Lutka – płaskorzeźby trzech radomskich kościołów Jacek Pożyczka – płaskorzeźba Resursy Obywatelskiej
Płaskorzeźby pejzażowe
Andrzej Zieliński – płaskorzeźby: wierzba, wiatrak, bociany
Koronkarstwo
Władysława Barbara Drachal – koronki gwiazd i słońc, przestrzenne gwiazdy na czubki choinek
Plecionkarstwo
Wiesław Chołuj – wiklinowe ekrany do prezentacji prac
Rzeźba w glinie
- Kinga Szewczyk – „Wędrowiec wchodzący do wsi”
Aranżacja szopki, projekty elementów wystroju oraz materiały graficzne: Jan Brzuszek.
Tegoroczna odsłona wystawy dostępna będzie dla zwiedzających od 14 grudnia 2025 do 25 stycznia 2026 r., w kościele p.w. Św. Doroty z Wolanowa na terenie Muzeum.
