Nagroda im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej” w tym roku obchodzi 50-lecie swojego istnienia. Od pół wieku przyznawana jest twórcom, badaczom i organizacjom, które chronią, rozwijają i promują dziedzictwo polskiej kultury tradycyjnej.
W tym roku komisja konkursowa, przyznając dodatkowo trzy wyróżnienia, wyłoniła siedemnaścioro laureatów 50. Nagrody im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej”:
– w kategorii I dla twórców z dziedziny sztuki i rękodzieła ludowego, muzyki, tańca, śpiewu oraz budowy instrumentów ludowych:
- Janina Boroś – twórczyni plastyki obrzędowej specjalizująca się w pisankach rytowniczych, palmach i wycinankach; tworzy także firanki i ozdoby choinkowe, a jako poetka publikuje w „Twórczości Ludowej”, autorka tomiku Za wszystko dziękuję Ci Boże (Krasnystaw, woj. lubelskie, Lubelszczyzna),
- Maria Chlastawa – jedna z najstarszych aktywnych malarek z Zalipia; oprócz charakterystycznych kwiatowych malowideł tworzy tradycyjne wycinanki, firanki i ażurowe obrazy, zachowując lokalny styl Powiśla Dąbrowskiego (Zalipie, woj. małopolskie, Powiśle Dąbrowskie),
- Beata Legierska – koronczarka z Koniakowa wykonująca czepce techniką szydełkową, igiełkową i teneryfową; prace prezentowała w Polsce, Czechach, Niemczech, Francji, Szwajcarii oraz Japonii (Koniaków, woj. śląskie, Górale Śląscy),
- Marta Walczak‑Stasiowska – malarka na szkle uznawana za jedną z najbardziej tradycyjnych artystek Podhala; obrazy malowane na ciemnym tle nawiązują do dawnych motywów religijnych i pasterskich (Zakopane, woj. małopolskie, Podhale),
- Janina Pydo – śpiewaczka z Roztocza Zachodniego o unikatowym repertuarze pieśni obrzędowych, religijnych i świeckich wykonywanych w gwarze biłgorajskiej (Zastawie, woj. lubelskie, Biłgorajszczyzna),
Nagroda Marszałka Województwa Mazowieckiego
- Zdzisław Kwapiński – radomski skrzypek; z kapelą nagrał album Re:akcja Mazowiecka, laureat Złotej Baszty 2023, od lat promuje mazowieckie mazurki, współpracując z artystami folkowymi (Radom, woj. mazowieckie, Powiśle Kielecko‑Radomskie).
– w kategorii II dla mistrzów tradycji:
- Franciszek Jesiak – śpiewak, tancerz i budowniczy dud biskupiańskich; bohater filmu Wesele w Krobi Starej, współtwórca festiwalu Tabor Wielkopolski i aktywny mentor młodych muzyków (Stara Krobia, woj. wielkopolskie, Biskupizna),
– w kategorii III dla pisarzy i poetów ludowych:
- Franciszka Ogonowska – poetka i prozaiczka; jej wiersze i opowiadania publikowane m.in. w „Twórczości Ludowej” dokumentują codzienność i obrzędowość Zamojszczyzny (Dobużek Kolonia, woj. lubelskie, Zamojszczyzna),
– w kategorii IV dla badaczy, naukowców, regionalistów, działaczy społeczno‑kulturalnych, popularyzatorów:
- Edward Henryk Cyfus – gawędziarz, pisarz i depozytariusz gwary warmińskiej; autor ponad dwustu gawęd oraz elementarza i słownika gwary warmińskiej, propaguje tradycje Warmii w całym kraju (Olsztyn, woj. warmińsko‑mazurskie, Warmia),
- Remigiusz Mazur‑Hanaj – muzyk, dokumentalista i animator; współinicjator Domów Tańca, redaktor portalu muzykatradycyjna.pl, autor scenariuszy filmów i publikacji, odnowiciel tradycji lirniczej w Polsce (Milanówek, woj. mazowieckie, Mazowsze),
- Aldona Wojciechowska z domu Aleksa i Anastazja Sidor z domu Aleksa – badaczki i animatorki kultury litewskiej na Suwalszczyźnie; prowadzą muzeum etnograficzne, organizują spektakle obrzędowe i warsztaty rękodzieła, publikują prace naukowe (Puńsk, woj. podlaskie, Suwalszczyzna),
– w kategorii V dla kapel ludowych:
- Kapela Ochodzita – kapela smyczkowa założona w 1995 roku; prezentuje muzykę górali żywieckich i śląskich na tradycyjnym instrumentarium skrzypcowo‑basowym, koncertuje w kraju i za granicą (Rajcza, woj. śląskie, Beskid Śląski/Żywiecki),
– w kategorii VI dla zespołów folklorystycznych:
- Zespół Górali Czadeckich „Dawidenka” – wielopokoleniowa grupa odtwarzająca pieśni, tańce i stroje górali czadeckich przesiedlonych z Bukowiny, prowadzi działania edukacyjne dla dzieci i młodzieży (Gaworzyce, woj. dolnośląskie, Górale Czadeccy),
- Podhale Grupa Spiska z Jurgowa – zespół promujący folklor polskiego Spiszu; prezentuje tańce zbójnickie, muzykę dudziarską i unikatowy strój spiski (Jurgów, woj. małopolskie, Spisz),
- Zespół Regionalny „Zbójnicek” z Zębu – zespół kultywujący i przekazujący młodszym pokoleniom tradycje góralskie, podhalańskie tańce, śpiew i zwyczaje. W ramach zespołu funkcjonuje sekcja dziecięca „Mały Zbójnicek” (Ząb, woj. małopolskie, Podhale),
– w kategorii VII – nagroda honorowa dla instytucji i organizacji działających na rzecz kultury ludowej:
- Limanowski Dom Kultury – organizator festiwalu Limanowska Słaza, twórca archiwum tańca Lachów Limanowskich i licznych warsztatów międzypokoleniowych (Limanowa, woj. małopolskie, Lachy Limanowskie),
- Śląski Związek Chórów i Orkiestr – organizacja działająca od 1910 roku, przyczyniająca się do kultywowania tradycji muzycznych na Śląsku, integrująca ponad trzysta zespołów, prowadząca festiwale i szkolenia podnoszące poziom chórów i orkiestr (Katowice, woj. śląskie, Śląsk).
W ramach Nagrody im. Oskara Kolberga przyznana zostanie także wyróżnienie specjalne dla wyjątkowego ucznia wskazanego przez mistrza tradycji.
Uroczysta gala wręczenia nagród odbędzie się 9 lipca 2025 roku na Zamku Królewskim w Warszawie. Laureaci otrzymają medale im. Oskara Kolberga projektu Anny Jarnuszkiewicz, pamiątkowe dyplomy oraz nagrody finansowe ufundowane przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Samorząd Województwa Mazowieckiego.
Obchody jubileuszu wzbogaci również szereg wydarzeń towarzyszących, o których informować będziemy na bieżąco na naszych stronach internetowych.
Zgodnie z tradycją zespół Narodowego Instytutu Muzyki i Tańca odwiedzi wszystkich laureatów w ich miejscach twórczej działalności, dokumentując ich dorobek. Materiały audiowizualne powstałe podczas tych spotkań zostaną zaprezentowane podczas gali, a bieżące relacje z tych wizyt będą także dostępne w mediach społecznościowych NIMiT.
Organizatorem Nagrody im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej” jest Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Konkurs oraz gala realizowane są przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca we współpracy z Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu oraz jego oddziałem – Muzeum im. Oskara Kolberga w Przysusze. Patronem tegorocznej edycji nagrody jest Program 2 Polskiego Radia.
Więcej informacji o nagrodzie oraz jej dotychczasowych laureatach można znaleźć na stronie www.nagrodakolberg.pl.
Osoby do kontaktu w sprawie nagrody
Narodowy Instytut Muzyki i Tańca
Alina Święs – Kierownik Działu Projektów Muzycznych
alina.swies@nimit.pl
Muzeum im. Oskara Kolberga
Justyna Plaskota
justyna.plaskota@muzeum-radom.pl
+48 697 697 285
Kontakt dla mediów
Narodowy Instytut Muzyki i Tańca
Agnieszka Wyszomirska
agnieszka.wyszomirska@nimit.pl
+48 887 240 011
