Wisła, była tematem wieloletnich, pionierskich badań podejmowanych przez Wilhelma Kolberga, opracowań i projektów z zakresu inżynierii wodnej i lądowej. Pozytywistyczna postawa, konsekwencja w realizacji zainteresowań naukowych, podejmowanie dalekowzrocznych działań na rzecz cywilizacyjnego rozwoju były przejawem jego patriotyzmu.
Wystawa:
WILHELM KOLBERG
INŻYNIER BUDOWNICTWA WODNEGO I LĄDOWEGO, HYDROLOG WISŁY
Wisła, była tematem wieloletnich, pionierskich badań podejmowanych przez Wilhelma Kolberga, opracowań i projektów z zakresu inżynierii wodnej i lądowej. Pozytywistyczna postawa, konsekwencja w realizacji zainteresowań naukowych, podejmowanie dalekowzrocznych działań na rzecz cywilizacyjnego rozwoju były przejawem jego patriotyzmu.
Wilhelm Karol Adolf Kolberg (1807-1877)
Był najstarszym synem Juliusza Kolberga, profesora Uniwersytetu Warszawskiego, geodety, kartografa i metrologa, kontynuatorem jego zainteresowań zawodowych. Urodził się 13. VI. 1807 r. w Warszawie. Poza kilkuletnim okresem dzieciństwa w Przysusze i latami nauki za granicą, dorosłe życie zawodowe i rodzinne związał z tym miastem.
W latach 1820-1825 Wilhelm Kolberg był uczniem Liceum Warszawskiego. W młodości przyjaźnił się z Fryderykiem Chopinem. W 1825 r. wstąpił do Korpusu Inżynierów Wojska Polskiego. Kontynuował naukę na Wydziale Nauk i Sztuk Pięknych Uniwersytetu Warszawskiego oraz w Szkole Aplikacyjnej. Od 1818 r. mieszkał z rodzicami i braćmi Oskarem i Antonim przy Krakowskim Przedmieściu, od 1829 w kamienicy na rogu ulicy Oboźnej (pozostał tam również po założeniu własnej rodziny w 1941 r.).
Jako adept Korpusu Inżynierów Wojska Polskiego uczestniczył w powstaniu listopadowym. W 1831 r., rozkazem Naczelnego Wodza generała Skrzyneckiego, W. Kolberg otrzymał awans na stopień porucznika. Po upadku powstania złożył przysięgę na wierność cesarzowi oraz potwierdził swoje prawo do dziedzicznego szlachectwa zwalniającego z obowiązkowej służby wojskowej. Zatrudniony został w Korpusie Dróg i Mostów jako inżynier. Uczestniczył przy budowie traktu lubelskiego na odcinku od Ryk do Kurowa.
W latach 1838-1839 studiował we Włoszech i Austrii, gdzie jednocześnie zdobywał praktyczne doświadczenia pracując przy regulacji Dunaju pod Wiedniem. W l. 1839-1841 należał do komitetu budowy Kanału Augustowskiego oraz sprawował funkcję referenta technicznego w Wydziale Komunikacji Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych. W latach 1841-1844 podróżował po Austrii, Niemczech, Belgii, Francji, Anglii zdobywając wiedzę i doświadczenie w zakresie kolejnictwa. Od 1844 do1857 r. był członkiem Zarządu Budowy Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej oraz Dyrekcji Dróg i Mostów Komisji Skarbu. Od 1852 r. wchodził w skład Rady Ogólnej Budowniczej przy Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych. Jako uznany specjalista, konsultował zagadnienia związane z regulacją rzek Bugu, Wisły i Sanu na terenie zaborów austriackiego i pruskiego. Należał do Komitetu Wodociągów w Warszawie. Podejmował pionierskie badania Wisły i publikował własne opracowania hydrologiczne, wykonywał plany budowli lądowych i wodnych. Projektował mosty, wodociągi, bruki, umocnienia brzegów rzeki. Zajmował się szczegółowymi pomiarami Wisły w związku z zamiarem jej regulacji. Prowadził badania z zakresu spławu wiślanego, zamarzania i odmarzania rzeki; opracował plany Wisły w granicach Królestwa Polskiego. Plany te miały stanowić pierwszą część wielkiego dzieła o Wiśle, jednak w 1860 r. wydał tylko Skorowidz do planów rzeki…, a rok później pracę Wisła, jej bieg, własność i spławność z małą mapką i 10 tablicami. Podał tu nazewnictwo i określił położenie większych miejscowości nadwiślańskich, szczegółowe wiadomości i tabele dotyczące wysokości wody, zamarzania i topnienia lodów.
W 1857 r. podjął pracę urzędniczą w zarządzie komunikacji na stanowisku inspektora i członka zarządu. Urząd ten pełnił do przejścia na emeryturę w 1872 r.
Wilhelm Kolberg jednocześnie kontynuował badania z zakresu metrologii i kartografii zapoczątkowane przez ojca Juliusza Kolberga. Wydał Mappę Królestwa Polskiego (1832), Wzory rysowania map i planów (1837), uzupełnione Porównanie miar i wag… (1838). Publikował wyniki własnych badań historycznych (szczególnie dotyczących Warszawy). Dokumentował zachowane w stolicy średniowieczne fortyfikacje i mury obronne. W jego dorobku kartograficznym szczególne znaczenie mają liczne opracowania i publikacje planów XIX-wiecznej Warszawy. Był także autorem wielu artykułów z zakresu metrologii. Współpracował z redakcjami warszawskich czasopism. Publikował w „Bibliotece Warszawskiej” i „Rocznikach Gospodarstwa Krajowego”, opracowywał hasła do Encyklopedii Rolniczej.
Był dwukrotnie wybrany na stanowisko prezesa kolegium kościelnego gminy ewangelicko-augsburskiej w Warszawie. Wyrazem uznania zasług Wilhelma Kolberga dla rozwoju ówczesnej inżynierii lądowej i wodnej, metrologii i kartografii były ordery rosyjskie i pruskie, przyznany w 1869 roku dyplom dziedzicznego szlachectwa Królestwa Polskiego, a przede wszystkim powszechny autorytet jakim był darzony w środowisku XIX-wiecznej inteligencji warszawskiej.
Zmarł 4 VI 1877 r. w Warszawie, pochowany został na cmentarzu ewangelickim na Powązkach.
Portret Wilhelma Kolberga
Drzeworyt Julian Schübeler, wg rys. Franciszka Tegazzo, w: „Tygodnik Ilustrowany” 1877 nr 77, s. 369
Zb. Muzeum im. Oskara Kolberga w Przysusze
Opr. Katarzyna Markiewicz
