"TAK BYŁO - dawne fotografie mieszkańców gminy Rusinów". O tradycji, niezwykłej kajockiej muzyce, kapeli Gaców, fenomenie "Przystałowickiej Akademii Muzycznej" i nauczycielu Janie Gacy...
„TAK BYŁO - dawne fotografie mieszkańców gminy Rusinów”.
O tradycji, niezwykłej kajockiej muzyce, kapeli Gaców,
fenomenie „Przystałowickiej Akademii Muzycznej” i nauczycielu Janie Gacy...
Muzeum im. Oskara Kolberga w Przysusze,
Oddział Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu
i fundacja Muzyka Odnaleziona
zapraszają na wystawę, w lutym 2013, w Muzeum w Przysusze, Al. Jana Pawła II/11
oraz
23 lutego 2013 roku o godz. 16.30 na spotkanie z okazji
199 rocznicy urodzin Oskara Kolberga (1814-1890)
Gmina Rusinów i jej okolice słyną z niezwykle ciekawych i silnych tradycji muzycznych. Ta okolica to przede wszystkim centrum muzyki kajockiej – mikroregionu słynącego z ekspresyjnej, improwizowanej muzyki. Żyli tu legendarni mistrzowie: Jan Bogusz, Józef Kędzierski ze Rdzuchowa. Grali też inni wybitni muzykanci: Józef Zaraś z Nieznamierowic, Józef Kasiak z Wiru, Stanisław Ciarkowski ze Rdzowa, Jan Michalski z Klwowa, bracia Wrześniowie z Janikowa i wielu, wielu innych... Dziś jeszcze w tej okolicy gra wielu świetnych skrzypków, harmonistów, kobiety śpiewają tradycyjny repertuar.
Wystawa zorganizowana w ramach projektu 3xGace przedstawia fotografie i opisy postaci i zdarzeń zebrane przez uczestników konkursu, zorganizowanego w celu zainteresowania młodzieży szkolnej historią i kulturą ich środowiska lokalnego, w którym na co dzień mieszkają, grają i uczą słynni w Polsce muzycy z rodziny Gaców z Przystałowic Małych. W latach pięćdziesiątych XX w. współtworzyli rodzinną kapelę weselną, zaliczaną do najlepszych w regionie. Grali z kapeli:: Piotr (skrzypek, ur. w 1927 r.), Jan (bębnista, skrzypek, ur. w 1933 r.) i Władysław (harmonista, 1948-1971) oraz z młodszego pokolenia Gaców Stanisław syn Piotra (harmonista, 1948-2011) i Stefan (bębnista i śpiewak, ur. 1942).
Konkurs w gminie Rusinów miał służyć zwiększeniu zainteresowania miejscowej młodzieży tradycyjną wiejską kulturą poprzez poznawanie historii ich rodzin, dawnych zwyczajów, zabaw i codziennego życia. Zachęcał do rozmów o przeszłości z pokoleniem rodziców, dziadków, ze starszymi sąsiadami. Miał na celu spowodowanie ruchu społecznego wokół własnej przeszłości, poczucia dumy ze skarbów kultury, które można jeszcze spotkać we własnej wsi.
Zbiory w rodzinnych albumach okazały się niezwykłe. Powstała wystawa, która świadczy o bogactwie kulturowym tych okolic, zebrano wiele ciekawych fotografii i relacji z przeszłości. Tylko niewielką ich część udostępniamy na wystawie. Może kiedyś uda się wydać album ze zdjęciami... Uratujemy w ten sposób dla naszych dzieci fragment dorobku przeszłych pokoleń, zdjęcia przed zapomnieniem, czy nawet zniszczeniem a w zamian uzyskamy dumę z Małej Ojczyzny.
Częścią projektu 3XGACE jest publikacja o rodzinnej kapeli weselnej regionu Radomskiego, z okolic Przysuchy. Tworzyli ją w latach pięćdziesiątych bracia Gace z Przystałowic Małych: Piotr (skrzypek, ur. 1927), Jan (bębnista i skrzypek, ur. 1933) i Władysław (harmonista, 1948-1971). Później grali jeszcze: Stanisław Gaca (harmonista, 1948-2011) i Stefan Gaca (bębnista i śpiewak, ur. 1942). To bohaterowie książki i dołączonych do niej płyt z muzyką. Książka opisuje ich losy, ale i niezwykły fenomen wpływu tej muzyki na młode pokolenie, które zjeżdża z całej Polski, by uczyć się u Jana Gacy w „Przystałowickiej Akademii Muzycznej”.
Książka zawiera materiały z badań terenowych Andrzeja Bieńkowskiego (gromadzone od 1980 roku) oraz Janusza Prusinowskiego i Macieja Żurka, reprezentujących grupę młodszego pokolenia skrzypków, kontynuujących muzykę Gaców. Współczesne fotografie są autorstwa Piotra Baczewskiego. Do książki dołączone są dwie płyty, jedna z muzyką mistrzów, druga z muzyką ich uczniów: Janusza Prusinowskiego, Macieja Żurka, Ewy Grochowskiej, Mateusza Niwińskiego, Katarzyny Zedel, Marcina Drabika i wielu innych.
Elementem projektu jest film, oparty na dokumentacji z badań terenowych Andrzeja Bieńkowskiego, w reżyserii Moniki Menciny.
Wystawa Tak było jest elementem projektu 3XGACE wydawnictwa Muzyka Odnaleziona.
Przy realizacji wystawy współpracowali: Wójt Gminy Rusinów, Publiczne Gimnazjum w Rusinowie, Publiczna Szkoła Podstawowa w Nieznamierowicach, Biblioteka w Rusinowie, fundacja Muzyka Odnaleziona i Muzeum im. Oskara Kolberga w Przysusze.
Wystawa i koncert muzyki tradycyjnej, towarzyszący wernisażowi w Rusinowie dofinansowany przez Lokalną Grupę Działania „Wszyscy Razem”.
Projekt 3XGace zrealizowany przez wydawnictwo Muzyka Odnaleziona, dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Współpracowali przy projekcie: Stowarzyszenie „Tratwa”, Fundacja Wszystkie Mazurki Świata.
Info.MOK/MWR
