Kolejna jubileuszowa wystawa w Muzeum
Patronem Szkoły, która obchodzi stulecie swojego istnienia, jest od 1988 r. Ludwik Skowyra, nauczyciel, społecznik, inicjator życia kulturalnego i oświatowego w Przysusze w okresie międzywojennym. L. Skowyra urodził się w Staszowie 20 sierpnia 1877 roku. Był synem Ludwika i Anny z Kijanków. Początkowe nauki pobierał w Staszowie, a następnie w Seminarium Nauczycielskim w Solcu nad Wisłą. Pierwszą pracę nauczyciela podjął w wiejskiej szkole powszechnej w Świątnikach pod Radziejowem. W latach 1900-1904 był nauczycielem w szkole gminnej w Piórkowie Opatowskim.
W październiku 1904 r. (po wielkim pożarze w Przysusze, kiedy spłonęło 460 domów), Skowyra zamieszkał w Przysusze i otrzymał posadę nauczyciela w miejscowej szkole powszechnej. W 1907 r. założył w mieście Kasę Spółdzielczą, a następnie Stowarzyszenie Spożywców ,,Przyszłość” oraz sześć ochronek, które po wojnie przekształcono w szkoły państwowe: w Przysusze, Gwarku, Jakubowie, Mechlinie, Romualdowie i Zapniowie. Z jego inicjatywy zostało założone Towarzystwo Szerzenia Oświaty w przysusze (1916 r.), którego zadaniem było krzewienie oświaty ludowej w okolicy. Rok później pod patronatem Towarzystwa Skowyra zorganizował Progimnazjum. Szkoła była placówką prywatną na prawach szkół państwowych o czteroletnim cyklu nauczania. W 1922 r. Progimnazjum przekształcono w pierwszą w Polsce Średnią Szkołę Spółdzielczą, której dyrektorem został Ludwik Skowyra. Jedyna w tym czasie taka szkoła w Polsce miała bardzo ambitny program nauczania, nauczycielami byli absolwenci europejskich uczelni. Nabór ogłaszano w prasie ogólnopolskiej, nauka trwała trzy lata. W 1929 r. Szkołę przeniesiono do Kozienic, działała tam przez trzy lata, w 1932 r. ją zamknięto. Ludwik Skowyra został bez pracy, w latach 1932-1938 mieszkał w Radomsku, gdzie pracował jako dozorca budynków „Młyn Społem”. Był także kasjerem w hurtowni tytoniu ,,Społem”. Prowadził w Radomsku działalność społeczną, był współzałożycielem Stowarzyszenia Spółdzielczego ,,Przyszłość”. W 1936 r. otrzymał Brązowy Krzyż Zasługi. Wiosną 1938 r. wrócił do Przysuchy. W okresie okupacji żył na skraju ubóstwa. Mimo trudnych warunków prowadził tajne nauczanie. Po wojnie założył Towarzystwo Wychowawcze im. Stanisława Staszica „Wiedza i Praca”, które stawiało sobie za cel kształcenie i wychowywanie młodzieży w wieku szkolnym, prowadzenie pracy dokształcającej, zakładanie i prowadzenie przedszkoli, bursy szkolnej i uniwersytetu ludowego. Od 1946 r. zaczął prowadzić Prywatne Gimnazjum Handlowe, które istniało do 1951 r. W tym roku Skowyra otrzymał nominację na dyrektora Publicznej Średniej Szkoły Zawodowej w Przysusze. W 1954 r. przeszedł na emeryturę. Trzy lata później został odznaczony Krzyżem O?cerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz odznaką „Zasłużony działacz ruchu spółdzielczego”. Zmarł w Przysusze 30 listopada 1965 r., został pochowany na miejscowym cmentarzu.
Po latach wspominali swojego profesora i mentora jego wychowankowie. Mury Szkoły założonej przez Skowyrę opuścili m.in. Edward Osóbka-Morawski i Zygmunt Moskwa. Pośród cech L. Skowyry najczęściej wymieniali: skromność, uczciwość, głęboki humanizm polegający na niesieniu pomocy innym, na końcu sobie, gorący patriotyzm, podkreślali wysoką wiedzę ogólną Mistrza. Absolwent Szkoły Zygmunt Zygadliński pisał o Skowyrze: „Pamiętam jak dziś moje ostatnie z Nim spotkanie. Powiedział do nas: Chłopcy, przyjmijcie ode mnie ostatnie wskazanie na drogę życia: „Miejcie ambicje, lecz strzeżcie się ambicyjek!”.
W ekspozycji są prezentowane obiekty związane z działalnością Szkoły i Ludwikiem Skowyrą: kroniki, dokumenty, księgi honorowe, świadectwa szkolne, fotografie. Na piętnastu planszach została przedstawiona historia szkoły w okresie 1918-2018, z podziałem na: historię ogólną placówki, biogram patrona, organizacje szkolne, sport, działalność samorządu, internat, warsztaty szkolne, kierunki kształcenia, gazetki szkolne, kadrę nauczycielską, działalność organizacji: PCK, „Złote Serca”, SKS, ZHP, TPPR. W gablotach wystawienniczych eksponowane są odznaczenia i puchary szkolne, oryginalne dokumenty, zeszyty internatowe, fotografie, kroniki szkolne oraz prace warsztatowe uczniów.
Wystawa czynna do 30 listopada.
