Muzeum - Nadwiślański Park Etnograficzny w Wygiełzowie i Zamek Lipowiec zostało utworzone z dniem 01.01.2007r., na bazie Skansenu i Zamku Lipowiec wydzielonych ze struktur Muzeum w Chrzanowie.
Muzeum - Nadwiślański Park Etnograficzny w Wygiełzowie i Zamek Lipowiec zostało utworzone z dniem 01.01.2007r., na bazie Skansenu i Zamku Lipowiec wydzielonych ze struktur Muzeum w Chrzanowie. Początki parku etnograficznego sięgają 1968r., kiedy to u podnóża góry zamkowej z ruinami średniowiecznego zamku Lipowiec zaczęto budować park etnograficzny a wraz z zakończeniem konserwacji Zamku w formie trwałej ruiny i udostępnieniem go dla ruchu turystycznego, z dniem 7 kwietnia 1970 r. powołano przy Muzeum w Chrzanowie oddział „Ruiny Zamku Lipowiec - Park Etnograficzny".
Skansen udostępniono do zwiedzania 15 października 1973r.-wówczas były to 3 obiekty. Dziś na terenie skansenu o powierzchni 5,3 ha znajduje się 25 cennych zabytków budownictwa drewnianego nie licząc małej architektury. Wśród malowniczego terenu znajdują się zagrody chłopskie z sadami i ogródkami kwiatowymi, obiekty związane z wiejską produkcją rzemieślniczą, kościół z dzwonnicą, zespół małomiasteczkowy i inne przykłady architektury wsi nadwiślańskiej. Do zespołu małomiasteczkowego, zlokalizowanego w zachodniej części Parku, należą: dom podcieniowy z Alwerni (1825 r.) w którym znajduje się dziś sklep z pamiątkami, dom o charakterze podmiejskim przeniesiony z Chrzanowa (1804 r.) wyposażony w warsztat garncarski, spichlerz dworski pochodzący z Kościelca (1789 r.) służący jako miejsce wystaw czasowych oraz karczma z Minogi (XIX w.) z regionalną kuchnią. Wśród zabudowań wiejskich wymienić warto między innymi takie obiekty, jak modrzewiowa chałupa sołtysia z Przegini Duchownej (1862 r.), z bogatym wnętrzem wyposażonym w oryginalne sprzęty, dom bogatego chłopa z Przeciszowa (1843 r.) z klasą wiejskiej szkoły i warsztatem wikliniarskim, tworzący zagrodę ze stodołą ośmioboczną i chlewikiem z Kaszowa, malowany dom z Podolsza (1862 r.). We wschodniej części skansenu znajduje się zagroda w typie okołu, przeniesiona ze Staniątek, pochodząca z 1855 roku.
Najstarszym obiektem w skansenie jest kościół z Ryczowa z roku 1623, z oryginalnym wyposażeniem pozyskanym wraz z obiektem. Są to m. in. trzy ołtarze w tym ołtarz główny o wystroju barokowym z obrazem Podwyższenia Krzyża Świętego, piękna polichromia z 1930 roku projektu Jerzego Fedkowicza, ucznia Józefa Mehoffera i cenne organy. W obrębie murów stoi dzwonnica z Nowej Góry (1778 r.) a w ich sąsiedztwie budynek plebanii i XVIII wieczne: spichlerz plebański z Tenczynka i stodoła ośmioboczna z Regulic. Obraz wsi nadwiślańskiej uzupełniają: olejarnia z Dąbrowy Szlacheckiej z oryginalnymi stępami i prasą, kuźnia przeniesiona z Liszek i młyn wodny z Sadka z izbą kurną (w fazie wyposażania) pochodzący z końca XIX w. Najbardziej okazałym obiektem Skansenu jest Dwór z Drogini z roku 1730, zrekonstruowany w latach 2002 – 2006 w wyniku współpracy finansowej Województwa Małopolskiego, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz wszystkich gmin powiatu chrzanowskiego. Obiekt oprócz stałej ekspozycji wnętrz typowego dworu polskiego, pełni także funkcję konferencyjną i koncertową oraz mieści administrację Muzeum.
W dniu 31 stycznia 2011 roku, decyzją Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Muzeum – Nadwiślański Park Etnograficzny w Wygiełzowie i Zamek Lipowiec został wpisany pod pozycją 104 do Państwowego Rejestru Muzeów, prowadzonego przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Informacja za: www.mnpe.pl
