W czerwcu rozpoczną się roboty budowlane

Wraz z początkiem czerwca w radomskim skansenie rozpoczną się roboty budowlane. Wyłoniony już został w drodze przetargu wykonawca, który podejmie się niezwykle odpowiedzialnej pracy, a mianowicie montażu zabytkowych obiektów na terenie skansenu. Warto wspomnieć, że skansen to nie jest zwykły plac budowy. Dlatego też firmy, które dopuszczone zostały do prac montażowych musiały wykazać się szczególnymi umiejętnościami i doświadczeniem. Wynika to z faktu, że specyfiką etnograficznych muzeów na wolnym powietrzu nie jest tworzenie czegoś nowego, a raczej odtwarzanie…Idea taka jest możliwa do zrealizowania w sposób wiarygodny tylko wtedy, kiedy skansen powstaje na bazie oryginalnych budynków i urządzeń, które niegdyś używane przez mieszkańców wsi. Dlatego też montaż zabytkowych obiektów, w odróżnieniu od budowania nowych budynków, wymaga wielokrotnie większej uwagi, a nawet szczególnego rodzaju pasji i cierpliwości, która pozwala osiągnąć efekt w postaci specyficznego klimatu, który przenosi widza w przeszłość. W ramach programu inwestycyjnego pt. „Zdarzyło się kiedyś nad wodą - trasa turystyczna w radomskim skansenie” powstaną m.in. dwa młyny wodne. Montaż tych obiektów należy do najtrudniejszych zadań w realizowanym projekcie. Wynika to nie tylko z ogromnej kubatury budynków, ale przede wszystkim z konieczności stworzenia systemu urządzeń hydrologicznych (groble, upusty, kanały), które pozwolą na organizowanie pokazów ilustrujących prace młynów wodnych. O szczegółach systemów, które pozwolą na prace tych młynów wspominaliśmy już w poprzednich relacjach. Przybliżmy także wyposażenie technologiczne projektowanych młynów. Młyn wodny z Zofiówki reprezentować będzie układ technologiczny, który potocznie nazywano „młynem zwrotkowym”. Zakładał on produkcję podstawowych produktów na potrzeby gospodarstw chłopskich przy pomocy jednego złożenia kamieni młyńskich. Jego wyposażenie technologiczne uwzględnia trudną sytuację młynarstwa wiejskiego w pierwszych dekadach PRL-u. Ówczesny system społeczno – gospodarczy nakładał liczne bariery na działające młyny prywatne, co było przyczyną ograniczeń w wyposażeniu technologicznym i asortymencie produktów. O wiele bardziej technologicznie rozbudowany będzie młyn z Zajączkowa. Oprócz tradycyjnego złożenia kamieni będzie wyposażony w tzw. „walce” dzięki którym prezentować będzie system produkcji mąki pszennej i żytniej. W związku z tym na jego wyposażenie składać się będą dwa zestawy odsiewaczy cylindrycznych, a także rozbudowany układ elewatorów kubełkowych. Młyn z Zajączkowa prezentować będzie także sposoby wyrobu kaszy poprzez wyposażenie go w „perlak” oraz „jagielnik”.
Ogromnym wyzwaniem dla naszego skansenu oraz firm uczestniczących w projekcie będzie takie poprowadzenie inwestycji, aby po jej zakończeniu osiągnąć swoistą harmonię polegającą na wtopieniu w naturalny krajobraz zarówno dwóch młynów wodnych, a także zagrody z Solca. W radomskim skansenie środowisko naturalne nie występuje jako dodatek, ale jest integralną częścią ekspozycji. Wiąże się to z faktem, że cechą budownictwa ludowego była jego interakcja z otaczającym go światem przyrody i przystosowanie do regionalnych warunków klimatycznych. Ten szczególny związek, poza zabytkami chronionymi in situ, można pokazać tylko w muzeach skansenowskich. Powstaje w ten sposób ciekawy układ, w którym przyroda nie przeszkadza w odbiorze muzealnych treści, a obiekty muzealne nie zakłócają w żaden sposób obrazu naturalnego środowiska.

Andrzej Żytnicki

Andrzej Żytnicki