Kolorowe, malowane jajko to stały symbol świat wielkanocnych. Pisanki radomskie zdobione są techniką batikową, woskiem, przy pomocy pisaka. Pisak to specjalne urządzenie, zgięta blaszka przymocowana prostopadle do patyczka. Mieszkanki naszego regionu słynęły z wykonywania przy użyciu tego specjalnego narzędzia bardzo dużej ilości pisanek.
Zwyczajowy prezent
Kultura ludowa, ta tradycyjna nie lubiła używania zbyt wielu słów. Uczucia raczej wyrażano gestem czy podarkiem, pełnym znaczenia niż wypowiadano głośno i rozmawiano o nich. Jednym z przykładów takich działań, o charakterze zalotno – matrymonialnym było obdarowywanie kolorowymi pisankami. Jeszcze w latach 20. XX wieku, dziewczyna zainteresowana chłopcem wręczała mu podarek w postaci kolorowych pisanek, których mogło być nawet dwie kopy. Przypomnijmy, że kopa to 60 sztuk! Barwne jajka zawijano w batystową chustę, na której panna wyszywała monogram ukochanego chłopca i za pośrednictwem starszej kobiety, mężatki wręczała wybranemu kawalerowi. Była to deklaracja uczuć, na którą chłopiec odpowiadał w dniu św. Stanisława (8 maja), wręczając dziewczynie kwiecistą chustkę szalinówkę lub kolorowe wstążki. Rzecz jasna, nie każda panna potrafiła wykonać pisankę, dlatego we wsiach część starszych, bardziej uzdolnionych kobiet pracowała
w okresie przedświątecznym jako pisankarki. Stosowano w tym przypadku zwyczajową wymianę, wręczając za jedno barwne jajko dwa niepomalowane. Pisanki były także zwyczajowym prezentem wręczanym chrześniakom przez matki chrzestne i dyngusiarzom, którzy wypraszali prezenty w lany poniedziałek.
Technika pisania
Dziś nazwa pisanka używana jest powszechnie na określenie każdego kolorowego jajka. Prawidłowo powinno się jednak odnosić to nazewnictwo tylko do tych jaj, które ozdobione są wzorem wyrysowanym woskiem pszczelim na jajku następnie ufarbowanych. Pisanka radomska jest dwubarwna, czyli na kolorowym tle widoczny jest wzór w naturalnym kolorze jajka. Najczęstsze motywy wzoru odwołują się do świata natury. To gwiazdki, gałązki, rozetki. Do farbowania używano naturalnych barwników roślinnych: łupin cebuli, kory olchy, czy orzecha włoskiego lub kiełkującego owsa. Dawne pisanki miały więc kolor żółto – brązowy, czarny lub zielony.
Wykonanie:
1. Przygotowujemy wydmuszkę.
2. Rozgrzewamy pisak nad płomieniem świecy. Rozgrzany pisak kilkakrotnie wbijamy w wosk, następnie jeszcze raz podgrzewamy.
3. Pewnym ruchem rysujemy wzór.
4. Wkładamy pisankę do naczynia z ciepłym barwnikiem, aby ufarbować jajko
5. Wyjmujemy jajko, lekko osuszamy i podgrzewamy (można użyć suszarki do włosów), ciepły wosk łatwo zetrzemy ręcznikiem papierowym. Teraz możemy już cieszyć się tradycyjną, radomską pisanką.
