Ze względu na swoją pospolitość, zawsze towarzyszyła ludziom. Znalazła wiele zastosowań w ich codziennym życiu.
Pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica) jest byliną o jajowatych grubo ząbkowanych liściach, pokrytych parzącymi włoskami. Ma zielone kwiaty, zebrane w długie zwisające kwiatostany. Kwitnie od czerwca do października. Jest bardzo pospolitą rośliną i prawie każdy umie ją rozpoznać – nawet po ciemku… Urtica – jej starorzymska nazwa, wywodzi się od łacińskiego słowa uro, co oznacza palę, piekę, parzę. Niejeden z nas doświadczył tej właściwości na własnej skórze! Pokrzywa rośnie bujnie na żyznych i wilgotnych glebach, szczególnie lubi te bogate w azot. Można spotkać ją na nieużytkach, wzdłuż ścieżek i leśnych dróg…
Ze względu na swoją pospolitość, zawsze towarzyszyła ludziom. Znalazła wiele zastosowań w ich codziennym życiu: z zawartych w jej łodygach włókien sporządzano postronki, sieci rybackie, sita, a nawet tkaniny, ziele zaś wykorzystywano w celach spożywczych – jedli je ludzie i zwierzęta. W Niemczech i w Rosji był zwyczaj gotowania wiosennych pędów pokrzywy, przyrządzanych jak dzisiaj szpinak – w ten sposób regenerowano organizm po męczącej zimie. Współcześnie tylko amatorzy zdrowego stylu życia doceniają pokrzywę w kuchni. Jeszcze niedawno dodawano ją np. do barszczu, sporządzano z niej piwo, czy zupy krem, dziś natomiast przyrządza się z niej głównie sałatki. Najlepiej w tym celu służą młode majowe listki. Spieszcie się, właśnie trwa najlepszy sezon na pokrzywę!
Warto wiedzieć, że nie smak a właściwości lecznicze są najważniejszym walorem tej rośliny. Dawniej stosowano ją jako popularny lek przeciwkrwotoczny. Z gorszym skutkiem próbowano leczyć nią choroby neurologiczne, cukrzycę i stany zapalne dróg oddechowych. Stosowano ją także przeciwko infekcjom bakteryjnym i malarii. Dzisiaj również docenia się jej właściwości hamujące krwawienie ale także moczopędne, ściągające, przeciwbiegunkowe i przeciwgośćcowe. Sok i napary z pokrzywy oczyszczają krew z trujących złogów, m.in. z cholesterolu. Nalewka zapobiega wypadaniu włosów i likwiduje łupież. Pokrzywa zawiera dużo chlorofilu, witaminę C, karoteny, witaminę K, sole mineralne i kwas mrówkowy.
Poniżej proponujemy kilka przepisów na domowe specyfiki z pokrzywy:
- 4 łyżki stołowe liści pokrzywy zalać litrem wrzątku; parzyć pod przykryciem 15 min., przecedzić przez sito; pić przy ostrych i przewlekłych nieżytach górnych dróg oddechowych pół szklanki ciepłego naparu trzy razy dziennie;
- spory pęczek świeżych liści pokrzywy zalać litrem czerwonego gronowego wina z 2 łyżkami miodu; gotować na małym ogniu 15 min., przecedzić przez sito, pić przy astmie pół szklanki wywaru;
- ok. kilograma całych pokrzyw dokładnie umyć, odsączyć i posiekać; wycisnąć z nich sok w sokowirówce lub przekręcić przez maszynkę do mięsa, przecedzić i przelać do ciemnej szklanej butelki; dokładnie zamkniętą przechowywać w lodówce; pić codziennie przez dwa tygodnie – przed śniadaniem, po łyżeczce od herbaty; kurację można powtórzyć po tygodniowej przerwie; dodaje energii, uzupełnia niedobory witamin i składników mineralnych, reguluje pracę układu pokarmowego oraz nerek; dodatkowo przyspiesza przemianę materii, hamuje nadmierną potliwość i poprawia cerę;
- nalewka z pokrzywy: korzenie wykopane wiosną lub jesienią umyć szczotką, drobno pokroić i napełnić nimi butelkę aż po szyjkę; zalać 38-40 % żytniówką i pozostawić na 14 dni w ciepłym miejscu;
- płukanie głowy: 8 do 10 pełnych garści świeżych lub suszonych pokrzyw zalać wodą w 5-litrowym garnku i na małym płomieniu ogrzać do zagotowania; zostawić na 5 minut do naciągnięcia; jeśli stosuje się korzenie, to wtedy 4 pełne garście zalewa się zimną wodą i pozostawia na noc, następnego dnia podgrzewa się do wrzenia i pozostawia na 10 minut do naciągnięcia; do mycia głowy powinno się w tym przypadku używać szarego mydła;
Zioła mogą mieć dobroczynny wpływ na nasze zdrowie, jednak nie każdy może je stosować! Przed rozpoczęciem kuracji ziołowych należy dowiedzieć się, czy nie istnieją ku temu indywidualne przeciwwskazania, np. choroby przewlekłe, alergie, czy nietolerancje.
Żródło:
- Kłosiewicz S. i O., Ocalić od zapomnienia. Przyroda w polskiej tradycji, Sport i Turystyka MUZA SA, Warszawa 2011,
- Maria Treben – Apteka Pana Boga. Porady i profilaktyka stosowania ziół leczniczych, Ex libris Galeria Polskiej Książki Sp. z o. o. , Warszawa 2018
- Witkowska-Żuk L., Atlas roślinności lasów, MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2008,
- Zbiór i opracowanie J. Rogala, R. Maciej, Zioła dla zdrowia i urody, Wydawnictwo Olesiejuk, Ożarów Mazowiecki 2016,
- Zbiór i opracowanie J. Rogala, R. Maciej, Boża apteka, zioła dobre na wszystko, Wydawnictwo Olesiejuk, Ożarów Mazowiecki 2016.
