Nim pojawiła się choinka, w okresie Bożego Narodzenia domy ozdabiano podłaźnikami – nawet do połowy lat 60 XX wieku można było je spotkać na polskich wsiach. Podłaźnik to wierzchołek drzewka iglastego lub gałąź zawieszone w Wigilię nad stołem lub w świętym kącie wierzchołkiem w dół.
Podłaźnik wisiał do Nowego Roku lub Trzech Króli lub do wizyty kolędowników. Umieszczony w izbie miał wpływać na pomyślność w nowym roku, zapewnić dostatek, dobrobyt, szczęście oraz powodzenie. „Podłaźniczka to wiecznie zielone drzewko żywota, znak życiodajnej siły słońca” – symbol siły i zdrowia /zwyczaj wigilijny – palenie w izbie zeszłorocznego podłaźnika i ogrzewaniu przy nim stop i rąk, by nie bolały/.
Ozdoby, którymi dekorowano gałązkę nie były przypadkowe. Wierzono, że każda z nich ma inną moc. Czerwone jabłuszka to zdrowie i wiele miłości w nowym roku. Orzechy miały dodać domownikom sił witalnych. Złote cebule przynosiły dostatek, wierzono, że ile warstw na cebuli, tyle dóbr może spotkać gospodarza, który ją zawiesi. Na podłaźniku nie mogło zabraknąć też światów, okrągłych ozdób wykonanych z opłatka symbolizujących kulę ziemską. Wieszano również czosnek, który miał odpędzić wszelkie zło. Całość oplatano łańcuchem wykonanym z papieru. W ten symboliczny sposób, chciano umocnić magiczną moc gałązki.
Ozdoba choinkowa „Podłaźniczka”
„Do tej zabawki trzeba upleść pajączek większy i przygotować sześć krążków podwójnie sklejanych, wielkości 3-koła pawiego oczka”. Między płatki wklejamy nitkę bawełny kolorowej, którą przyszyjemy kółka do siateczki, pozostawiając długości nitki od krążka do siatki – 4 cm. Zanim jednak przyszyjemy krążki, naklejamy na obie ich strony kółka pawiego oczka.
W środku siateczki na nitce na 6 cm. Długiej, zawieszamy mały „światek”, zrobiony z kółek, wielkości trzeciego kółka „paw. Oczka”. Zawieszka jak u pająka większego. Siateczka pozłocona.
Dobór barw, podobny jak w „paw. oczkach”, zastosowany częściowo. Kółka powinny być mijane, np. trzy-zielone ze srebrnym i czerwonym, trzy – lila z fioletowym i złotym.
Można też robić podłaźniczki małe, plotąc siateczkę kwadratową (patyczek 7 cm). W takim razie jednak zamiast światka dajemy kółko. Wtedy też cztery kółka narożne powinny być jednakowego koloru, a tylko to środkowe odmienne.”
Maria Gerson-Dąbrowska - „Choinka Polska”, 1922
Inspirując się instrukcją podłaźniczki, wyżej opisaną, chciałabym zaproponować wykonanie jej w troszkę inny sposób. Ozdoba wykonana byłaby z materiałów:
stelaż pajączka – górna część ozdoby, wykonany ze słomy oraz różnokolorowej włóczki, na każdym ramieniu pajączka przywieszone pawie oczko, w kolorystyce nawiązującej do kolorów użytych przy pajączku.
Materiały potrzebne do wykonania ozdoby:
- słoma,
- włóczki,
- papier kolorowy,
- opłatek,
- nitka,
- klej,
- nożyczki
